Önce yavaşladı şimdi de şekli değişiyor! Deprem dalgaları büyük gizemi çözdü

Nature Geoscience’ta yayımlanan yeni bir araştırmaya göre, 1991 ile 2023 yılları arasındaki deprem verileri, iç çekirdeğin zamanla değişen bir “morfolojiye” sahip olduğunu ortaya çıkardı.

DAHA YAVAŞ BİR DÖNÜŞ

Aylar önce yapılan bir çalışma, Dünya’nın iç çekirdeğinin yavaşladığını gösterirken, şimdi aynı ekip büyük bir sürprizi daha gözler önüne serdi: Çekirdeğin şekli de değişiyor!

Güney Kaliforniya Üniversitesi liderliğindeki araştırma ekibi, 1991-2023 arasındaki deprem verilerini analiz ederek, yüzeydeki deformasyonları rotasyonel değişikliklerden ayırmayı başardı. Ortaya çıkan sonuçlar, çekirdeğin “iç yüzeyinin” yukarı-aşağı hareket ederek veya heyelan benzeri kaymalarla farklı formlar aldığını işaret ediyor.

DEPREM DALGALARI İPUÇLARI VERDİ

Bu şekil değişimini kanıtlamak için bilim insanları, Güney Atlantik’teki Güney Sandwich Adaları yakınlarında meydana gelen depremlerden elde edilen PKIKP dalgalarını inceledi. Toplamda 168 dalga çifti üzerinde gerçekleştirilen karşılaştırmalar, iç çekirdeğin zamana bağlı olarak farklı şekiller alabildiğini gösterdi. Bilim insanlarının tahminine göre, sıvı dış çekirdek, iç çekirdeğe karşı bir basınç uygulayarak bu kısmi deformasyonlara neden oluyor.

DEMİR VE NİKELİN SIR DOLU DANSI

Yaklaşık 1.221 kilometre yarıçapa sahip, ağırlıklı olarak demir ve nikelden oluşan katı bir yapıya sahip olan iç çekirdek, adeta gezegenimizin kalbi konumunda. Ancak doğrudan gözlem yapmak imkânsız olduğu için tüm sırlarını, sadece deprem dalgalarının verdiği ipuçlarıyla açığa çıkarabiliyoruz.

Araştırmanın başyazarlarından John Vidale, elde ettikleri bulguların “iç çekirdeğin yüzeyinin yukarı-aşağı hareket etmesi ya da heyelan benzeri kaymalar yaşaması” şeklinde yorumlandığını söylüyor.